Granice Planetarne
Zimowy sezon 2024/2025 poświęcamy niezwykle ważnemu tematowi – teorii granic planetarnych. Opracowana w 2009 roku przez zespół naukowców pod przewodnictwem Johana Rockströma (Stockholm Resilience Centre) i Willa Steffena (Australijski Uniwersytet Narodowy), teoria ta definiuje „bezpieczną przestrzeń działania dla ludzkości” jako warunek konieczny dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju.
Dlaczego nazywamy je granicami planetarnymi i co się stanie, jeśli je przekroczymy? Naukowcy ostrzegają, że „przekroczenie jednej lub więcej granic planetarnych może być szkodliwe lub nawet katastroficzne, prowadząc do ryzyka nieliniowych, nagłych zmian środowiskowych w skali od kontynentalnej do globalnej.”
Teoria obejmuje dziewięć kluczowych granic:
Zmiana klimatu
Integralność biosfery
Przepływy fosforu i azotu
Poziom zanieczyszczenia syntetycznymi chemikaliami
Użytkowanie gruntów
Zakwaszenie oceanów
Wykorzystanie wody słodkiej
Zubożenie warstwy ozonowej
Obciążenie aerozolem atmosferycznym
Już w momencie publikacji tej teorii, 15 lat temu, trzy z tych granic zostały przekroczone.
W naszej zimowej serii podcastu, na przestrzeni dziewięciu odcinków, zgłębiamy każdą z granic, analizując, ile z nich zostało już przekroczonych i jakie są tego konsekwencje.
Zapraszamy do słuchania!
Więcej o teorii granic planetarnych: [linki]
A safe operating space for humanity
Planetary Boundaries: Exploring the Safe Operating Space for Humanity
W sezonie zimowym 2024/2025 zanurzamy się w temat teorii granic planetarnych. W pierwszym odcinku naszej nowej serii przybliżamy genezę tej teorii, a następnie od razu przechodzimy do analizy pierwszej z granic – zmiany klimatu. Przekroczona już wiele lat temu, zmiana klimatu wywiera ogromne, negatywne skutki na nasze życie i funkcjonowanie planety. W tym odcinku rozmawiamy nie tylko o tym, skąd wiemy, że granica ta została przekroczona, ale także o tym, jak bardzo ją naruszyliśmy i jakie są tego konsekwencje.